15 temmuz kasveti

(1) Kalkışma başlamadan önce - Neredeydim?

13 Temmuz Çarşamba sabahı Kırklareli’ne doğru yola çıkarken niyetimiz, iki gün halamlarda kalmak ve birkaç saatliğine Çerkezköy’e uğrayıp akrabaları ziyaret ettikten sonra Cuma günü en geç ikindi vakti eve dönmüş olmak idi.

Evdeki hesap çarşıya uymayınca Çerkezköy’den çıkışımız gecikti. Sultangazi’de oturan oğlunun yanına gitmek isteyen bir akrabamızın da bize katılmasıyla dört kişi olduk: ben, annem, babam ve yengemiz.

Mahmutbey gişelerinden çıktıktan sonra akrabamızı bırakacak, ikinci köprü üzerinden Üsküdar’a geçecektik. Önümüzde 130 km’lik bir yol, depoda yeteri kadar yakıt vardı. Buna rağmen babam huzursuzlandı, yol boyunca gözü Total (benzin istasyonu) aradı, rastlamayınca herhangi bir benzinliğe girip 50.-tl’lik mazot aldı. (deposunu sadece Total’de doldururdu)

Sultangazi’den ikinci köprü yoluna çıkınca başlayan sıkışıklığı Cuma trafiğine bağladık. Yol o kadar sıkışıktı ki, belki daha iyidir düşüncesiyle Boğaziçi Köprüsü’ne yöneldik. Fakat burada da durum farklı değildi. Trafik o kadar berbattı ki, yolun üçte ikisini 100 km’de 5 litre ortalama yakıt tüketimi ile geçmişken, dur-kalk’larla ilerlediğimiz kalan üçte birlik bölümdeki ortalama yakıt tüketimimiz 12 litreye çıkmıştı. Trafiğin hâlini varın anlayın gayri.

En son Mecidiyeköy sapağından ve eski Ali Sami Yen Stadı’nın önünden geçtiğimizi hatırlıyorum. Sonra uyumuşum.

(2) İlk emareler

Gözümü açtığımda köprüyü çoktan geçmiş, Kısıklı’daydık. Sivil polis görünümlü birileri yolu çevirmiş, araçları Büyük Çamlıca yoluna sevk ediyordu. Cumhurbaşkanıyla aynı muhitte oturmanın cilveleri deyip sola saptık. Bu sırada tekrar sağa dönüş yolunu kaçırdığımızdan Çamlıca tepesine doğru yol almaya başladık.

Hava güzeldi. Biz de hayli yorulmuş, saatlerdir tuvalete gitmemiştik. Boğaza karşı bir çay içip eve öyle geçelim diyerek Balkon Kafe’ye girdik.

Enfes boğaz manzarasını seyrederken pil seviyesinin kamerayı çalıştıramayacak kadar düşmüş olmasına (sanıyorum %5 idi) üzüldüm. Şarjı %20’ler civarında olan babamın telefonuyla yaptığım birkaç çekim de iyi sonuç vermedi. Birgün fotoğraf makinesiyle gelirim diyerek seyre devam ettim.

Manzara harikulâdeydi. Köprünün bize göre sol yanı bir ışık huzmesi içindeydi. Sağ yanı ise karanlıktı. Herkesin Anadolu’ya geçeceği tutmuş dedim, kimse Avrupa’ya gitmiyor!

Biraz daha oturduktan sonra hesabı ödeyip ayrıldık.

Takriben on dakikalık yolumuz vardı. Ancak ne yana sapsak ya tıkalı, ya kapalıydı. Bütün yollar aynı anda nasıl tıkanmış olabilirdi ki?

Sadece anayolları biliyordum. Şarjım %3’e düştüğünden, yol tarifi de alamıyordum. En iyisi levhaları takip etmek ve göz kararı ilerlemek dedik. Sahile inip Çengelköy sırtlarından dolanmayı önerdim.

Beylerbeyi ile Çengelköy arasında, sağ kolda bir benzinlik çıktı yolumuza. Yine Total değildi (Petrol Ofisi idi) ama babamın ihtiyatlılığı tuttu ve bu sefer depoyu dolduracağım dedi. Pompaların her birinin önünde ikişer-üçer araçlık kuyruk vardı. Bu saatte herkesin mi benzini bitmişti?

Derken, sıra bize geldi. Babam aracın dışında deponun dolmasına nezaret ederken, anneme ‘bizi eve atacak kadar yakıtımız varken bu kuyruğa girmenin ne kadar gereksiz olduğu’ndan bahsediyordum. Babam böyleydi işte!..

O sırada, kardeşim aradı. İyi çocuktur ama hep böyle münasebetsiz zamanlarda arar; tuvaletteyken yada şarjım yokken.

- Şarjım neredeyse sıfır. Birazdan evdeyiz. Seni gidince arayayım mı?

Biradere laf anlatmak mümkün mü?

- Haberleri duydun mu, diye söze girdi.

- Duymadım. Ama on dakika sonra evdeyim. Gidince bakarım.

- Ben sana anlatayım o zaman, demez mi?

- Anlamadın herhalde, şarjım yok. Olanı da sen yiyorsun. On dakika sonra evdeyim. O zaman konuşuruz.

- Babamın da mı yok, oradan konuşalım?

Hangi telefondan devam ettik hatırlamıyorum, ama ne gerek vardı ki bu kadar üstelemeye? Birazdan evde olacaktık nasılsa…

- İki dakika sus ve beni dinle, diye başladı konuşmaya.

Darbe yapıldığını ilk o an kardeşimden öğrendim. Benzinlikteki kuyruğun anlamı buydu demek?

Söylediği ikinci şey, telefonu arabanın çakmağından nasıl şarj edebileceğimiz ve bağlantı kablosunun nerede olduğu idi.

Gerçi o kabloyu kullanmadık ama bu bilginin ne kadar değerli olduğunu, vakit ilerleyip de on dakika mesafedeki eve bir türlü ulaşamayınca daha iyi anladım. Tıpkı olan-bitenden habersiz babamın, depoyu doldurmakla ne iyi ettiğini daha iyi anladığım gibi.

(3) Darbenin ilk anlarında - Sokaklar

Ortada asker yoktu ama girdiğimiz bütün yollar ya trafikten ötürü tıkalı yada kapatılmıştı. Kapatanlar kimdi? Askerin emrine girmiş sivil polisler miydi? İlk aklıma gelen bu oldu. Öyleyse silahları neredeydi? Tek bir silah yada tabanca görmedim.

Mütehakkim bir tavır sergilemiyor, daha ziyade ‘buradan değil de, şu taraftan gidin’ babında yol gösteriyorlardı.

Yolu kapatanlar sıradan vatandaş ise, kime hizmet ediyorlardı? Muhakkak ki askere diye düşündüm o an.

Halkı askerin geçeceği (hatta belki tuttuğu?) ana güzergâhlardan uzaklaştırmaya çalışan bu insanlar, yaşadıkları muhit itibariyle istisnasız bütün seçimlerde Ak Parti’yi desteklemiş, hatta en büyük oy depolarından biri olmuştu. Şimdi çıkmış askere yardım ediyorlardı. Bir ülke, bir halk bu kadar çabuk mu dönerdi? Bir düdük çalmış ve herşey bitmiş miydi?

Yolun kapatılmasının kime yarayacağı, askerin bundan ne gibi bir çıkarı olacağı o an sormayı düşünemeyeceğim kadar uzak sorulardı.

Ana güzergâhların asker geçtikten sonra değil, geçmeden önce kapatıldığını ve amacın darbeci askerlerin duruma hâkim olmasının önüne geçmek olduğunu ancak ertesi gün anlayacaktık.

Bosna Bulvarı üzerinden Ümraniye içlerine yönelirken, babamın telefonu aklıma geldi. %20’nin altına düşse de, hâlâ şarjı vardı. Konum tespitini ve Yandex’i açıp ilerlemeye devam ettik. Bu, şarjın daha hızlı tükeneceği anlamına geliyordu.

Yandex’in önerdiği rotaların tamamı tıkalı yada kapalıydı. Önerisi dışında bir yola sapmak zorunda kaldığımızda yeni bir rota hesaplıyor, önerdiği her rota kısa zamanda işe yaramaz hâle geliyordu. Tek yön yada girilmez levhalarına aldırmadan yol almaya başladık.

Derken Mevlâna Parkı’nın önünde bulduk kendimizi. O civarı biliyordum. Geliş ve gidiş olarak ayrılmış iki ana caddeyi dikine geçmeyi başarabilirsek, ara sokakları takip ederek eve ulaşmak mümkündü. Nitekim öyle oldu. On dakika sonra evin önündeydik.

Babam arabayı park ederken biz, karşı komşunun penceresinden görünen (ama duyulmayan) televizyona bakıyorduk. Aynı apartmanın önünde şaşkın, biraz da korkmuş vaziyette bekleşen birkaç kişi vardı. İçlerinden birine vaziyet nedir diye sorunca, askerler TRT’i ele geçirmiş, bildiri okutuyorlar dedi ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi, eve girmek lâzım diye ekledi.

- Sokağa çıkma yasağı ilan edildiyse, onları dinlememek ve bilâkis sokağa çıkmak lâzım, dedim. Boyun eğdiğimiz an kaybederiz!

- Kendi partilileri bile terk etmişken ben niye direneyim, minvalinde birşeyler geveledi.

O saatte ve o şartlarda bu bilgiyi nereden almıştı bilmiyorum, ama konuşacak vakit yoktu. Saate bakmak o an aklıma gelmedi. Fakat sonradan Anadolu Ajansı’ndan öğrendiğime göre, bildiri 00:13’te okunmuş.

(4) Darbeye ilişkin ilk öğrendiklerimiz - Evdeyiz

Bagajdan birkaç parça lüzumlu eşya ile eve çıktık. İlk yaptığımız iş televizyonu açıp vaziyete bakmak oldu. İki-üç dakika içinde bütün haber kanallarını dolaştık. Asker harekete geçmiş, fakat duruma tam anlamıyla hâkim olamamıştı.

Görünüşe göre hareket yeni başlamıştı. Sokağa hâkim olan, kendini güçlü hissettiren kazanır, diğerleri güçlünün tarafına doğru akardı. Kısaca bu darbe durdurulabilecekse, şu birkaç saat içinde durdurulabilirdi.

- Çıkıyor muyuz, dedim babama; çıkıyoruz dedi.

Hâlâ öğle yemeğiyle idik. Bir sonraki öğünümüzü nerede, ne zaman ve hangi şartlarda yiyebileceğimize dair bir fikrim olmadığından “sen birşeyler atıştır, ben de geliyorum” dedim. Böylece babamın kan şekerinin düşme ihtimalini de azaltmış oluyorduk.

Banyo yapacak vakit yoktu. Önümüzdeki bir, hatta birkaç günü nezarethanede geçirme ihtimâline karşı iç çamaşırlarımı değiştim sadece. Hazırda (şarjlı) tuttuğum eski (bar-tipi) telefonumu, radyodan haber dinlemek için kulaklığımı ve boynuma astığım küçük el çantasını yanıma aldım. Keşke bir de bayrak olsaydı diye geçirdim içimden ve bayrağım olmadığı için ilk defa üzüldüm.

Mutfağa geçip tezgâhın üstünde ben de birşeyler atıştırdım: bir dilim ekmek, iki dilim peynir.